Cru’s in Frankrijk: van Bourgogne tot onze geliefde Elzas

Vraag een wijnliefhebber naar de betekenis van het woord Cru en je krijgt meestal een serieus antwoord: “een bijzondere wijngaard met topkwaliteit druiven.” En dat klopt. Toch klinkt het Frans een stuk romantischer dan de droge Nederlandse vertaling gewas of oogst. In de wijntaal verwijst Cru naar wijngaarden die dankzij hun ligging, bodem en microklimaat simpelweg méér te bieden hebben. Hier ontstaan de druiven die de mooiste wijnen voortbrengen.

In Frankrijk is het begrip Cru heilig en streng afgebakend. De grenzen zijn vastgelegd in de wet en vaak al eeuwen geleden bepaald. Of het nu gaat om de Bourgogne of Beaujolais: Cru’s vormen de elite onder de wijngaarden. Maar hoe zit dat in de Elzas, een van onze favoriete wijnregio's?

De Elzas: 51 Cru's in totaal

Waar sommige Franse wijnstreken een wirwar aan classificaties kennen, houdt de Alsace het overzichtelijk: hier zijn er precies 51 wijngaarden met de felbegeerde Grand Cru-status. Samen zijn ze goed voor slechts 4% van de totale productie, maar wát voor productie!

Wat maakt deze wijngaarden zo bijzonder? Hun terroir. De Elzas is een lappendeken van bodems: van graniet en kalk tot zandsteen en leisteen. Elk type grond geeft de wijn zijn eigen karakter. Voeg daar het beschutte klimaat aan de voet van de Vogezen aan toe, en je snapt waarom juist hier zulke onderscheidende wijnen ontstaan.

Niet elke druif komt in aanmerking voor de titel Alsace Grand Cru. Alleen Riesling, Gewurztraminer, Pinot Gris en Muscat zijn toegestaan, met één bijzondere uitzondering: Sylvaner in de Grand Cru Zotzenberg. Sinds kort mag ook Pinot Noir op een paar geselecteerde percelen worden aangeplant; de eerste flessen daarvan verschijnen pas in 2025.

De wijnen uit deze 51 wijngaarden staan bekend om hun intensiteit, gelaagdheid en bewaarpotentieel. Met de jaren winnen ze aan complexiteit en diepte. Denk aan de verfijnde mineraliteit van Schlossberg, de kracht van Kaefferkopf of de elegantie van Frankstein, stuk voor stuk wijnen die hun herkomst krachtig laten spreken.

Lieu-dit en Clos: kleine extra’s

Naast de officiële Grand Cru’s kom je in de Elzas soms lieu-dit tegen: wijngaarden zonder Grand Cru-status, maar met een duidelijk eigen karakter en vaak verrassend hoge kwaliteit. Ook de aanduiding Clos zie je zo nu en dan. Dat verwijst naar een door muren omsloten perceel, vaak het vlaggenschip van een producent. Niet altijd Grand Cru, maar meestal wél bijzonder.

De charme en de valkuil

Een belangrijke kanttekening: een Grand Cru op het etiket garandeert niet automatisch dat de wijn ook écht groots is. De wijngaard mag dan uitzonderlijk zijn, maar het vakmanschap van de wijnmaker maakt het verschil. Sommige producenten kiezen voor massa en interventie, anderen werken met respect voor de natuur en het terroir. Het resultaat? Wijnen die variëren van middelmatig tot ronduit briljant, allemaal onder dezelfde prestigieuze noemer. Proeven blijft dus essentieel.

Bourgogne: een complete standenmaatschappij in de fles

Ter vergelijking: in de Bourgogne is het classificatiesysteem een stuk complexer. Daar heb je Régionale, Villages, Premier Cru en tenslotte Grand Cru. Deze hiërarchie bepaalt grotendeels de reputatie (en de prijs) van de wijn. Maar net als in de Elzas blijft de rol van de wijnmaker cruciaal: een Grand Cru kan subliem zijn, maar ook teleurstellend.